Đo lường quy mô khu vực kinh tế chưa được quan sát tại Việt Nam: mô hình MIMIC và khuyến nghị
Từ khóa:
Đo lường khu vực kinh tế chưa được quan sát, NOE, kinh tế phi chính thức, kinh tế ngầmTóm tắt
Đo lường quy mô khu vực kinh tế chưa được quan sát bằng cách tiếp cận mô hình MIMIC đã được nghiên cứu trên thế giới khá nhiều và bắt đầu trở nên phổ biến hơn tại Việt Nam vào khoảng những năm 2014 trở lại đây. Có nhiều cách tiếp cận để đo lường khu vực kinh tế chưa được quan sát, tuy nhiên mỗi cách sẽ cho ra các kết quả khác biệt và kết quả từ mô hình MIMIC đưa ra hợp lý hơn so với các kết quả còn lại. Tiếp cận đo lường khu vực kinh tế chưa được quan sát tại Việt Nam theo mô hình MIMIC, nhóm tác giả nhận thấy quy mô khu vực này tại Việt Nam trong giai đoạn 1995 – 2019 chiếm khoảng từ 17,8% – 39,2% so với GDP. Phân tích tác động từ các biến nguyên nhân đến biến kết quả trong mô hình MIMIC, bài báo hàm ý chính sách và đề xuất một số khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước hơn nữa đối với khu vực kinh tế chưa được quan sát.
Tài liệu tham khảo
Angour, N., & Nmili, M. (2019), ‘Estimating Shadow Economy and Tax Evasion: Evidence from Morocco’, International Journal of Economics and Finance, 11(5), 1-7.
Bajada, C., & Schneider, F. (2005), ‘The shadow economies of the Asia‐Pacific’, Pacific Economic Review, 10(3), 379-401.
Becker, K. F. (2004), The Informal Economy, Retrieved from SIDA: www.sida.se/publications
Boeschoten, W. C., & Marcel, M. (1984), The volume of payments and the informal economy in the Netherlands 1965-1982, Springer Netherlands.
Bùi Hoàng Ngọc (2020), ‘Tác động của phát triển tài chính và kinh tế ngầm đến tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam’, Tạp chí Kinh tế và Phát triển, 275, 20-29.
Cagan, P. (1958), ‘The demand for currency relative to the total money supply’, Journal of Political Economy, 66(4), 303-328.
Cling, J.-P., Đo, H. N., Lagrée, S., Razafindrakoto, M., & Roubaud, F. (2013), Kinh tế phi chính thức tại các nước đang phát triển, Nhà xuất bản Tri Thức.
Contini, B. (1981), ‘Labor Market Segmentatation and the development of the Parallel economy- The Italian experience’, Oxford economic papers, 33(3), 401-412.
Del Boca, D. (1981), ‘Parallel economy and allocation of time’, Micros (Quarterly Journal of Microeconomics, 4(2), 13-18.
Dell’Anno, R., & Schneider, F. G. (2006), Estimating the underground economy by using MIMIC models: A Response to T. Breusch's critique, retrieved on October 30th 2023, from https://www.researchgate.net/publication/5141522_Estimating_the_underground_economy_by_using_MIMIC_models_A_response_to_T_Breuschs_critique
Dell'Anno, R. (2007), ‘The shadow economy in Portugal: An analysis with the MIMIC approach’, Journal of Applied Economics, 10(2), 253-277.
Duc Hong Vo & Thinh Hung Ly (2014), ‘Measuring the shadow economy in the ASEAN nations: The MIMIC approach’, International Journal of Economics and Finance, 6(10), 139-148.
Dương Đăng Khoa (2006), ‘Hoạt động của khu vực kinh tế không chính thức ở Việt Nam: Các hình thái và tác động’, Tạp chí Phát triển kinh tế, 189, 31-33.
Đinh Thị Luyện (2018), ‘Kinh tế phi chính thức ở Việt Nam và một số khuyến nghị’, Tạp chí Tài chính, (Tháng 7/2018), truy cập lần cuối ngày 30 tháng 10 năm 2023, từ https://tapchitaichinh.vn/kinh-te-phi-chinh-thuc-o-viet-nam-va-mot-so-khuyen-nghi.html.
Đỗ Tất Cường (2019), ‘Tác động của kinh tế phi chính thức đến tăng trưởng kinh tế’, Tạp chí Tài chính, Kỳ 1(710), 12-15, truy cập lần cuối ngày 30 tháng 10 năm 2023, từ http://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-trao-doi/tac-dong-cua-kinh-te-phi-chinh-thuc-den-tang-truong-kinh-te-312061.html
Feige, E. L. (1979), ‘How Big Is the Irregular Economy?’, Challenge, 22(5), 5-13, retrieved on October 30th 2023, from http://www.jstor.org/stable/40719809
Frey, B. S., & Weck-Hanneman, H. (1984), ‘The hidden economy as an ‘unobserved’ variable’, European Economic Review, 26(1), 33-53, doi: https://doi.org/10.1016/0014-2921(84)90020-5
Hoàng Hà. (2019). Bằng chứng thực nghiệm về mối liên hệ giữa quy mô của nền kinh tế ngầm và sự mở cửa thương mại. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Đại học Duy Tân, 02(33)(2019), 50-57.
Hồ Đức Hùng, Nguyễn Duy Tâm, & Mai Thị Nghĩa. (2012). Từ việc làm trong khu vực kinh tế phi chính thức đến việc làm phi chính thức ở Việt Nam. Tạp chí Phát triển và Hội nhập, Số 03 (13)(Tháng 3-4/2012), 65-70.
Hồ Đức Hùng. (2009). Hoạt động của khu vực kinh tế phi chính thức và môi trường kinh doanh ở Việt Nam. Tạp chí Phát triển kinh tế (Tháng 4/2009).
ILO & GSO. (2016). Báo cáo lao động phi chính thức 2016: Nhà xuất bản Hồng Đức.
Isachsen, A. J., & Klovland, J. (1982). Steinar Strom (1982): The hidden economy in Norway. The underground economy in the United States and Abroad, Heath, Lexington, 209-231.
Lackó, M. (2000). Hidden economy-an unknown quantity? Comparative analysis of hidden economies in transition countries, 1989-95. Economics of transition, 8(1), 117-149.
Langfeldt, E. (1984). The unobserved economy in the Federal Republic of Germany. In: The unobserved economy, Cambridge University Press.
Lê Đăng Doanh, & Nguyễn Minh Tú. (1997). Khu vực kinh tế phi chính quy - Một số kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn Việt Nam trong quá trình chuyển đổi kinh tế. In: NXB Chính trị Quốc gia, Hà nội.
Lê Đăng Doanh. (2012). Một số vấn đề kinh tế phi chính thức ở Việt Nam. Paper presented at the Tọa đàm: Khu vực kinh tế phi chính thức - Thực trạng ở Việt Nam, Hà Nội
Lê Thị Mai Liên, & Phạm Thị Thu Hồng. (2019). Kinh nghiệm quản lý thuế đối với hoạt động kinh tế ngầm ở các nước trên thế giới. Tạp chí Tài chính, Kỳ 1(710)(Tháng 08/2019), 32-35.
MacAfee, K. (1980). A Glimpse of the hidden economy in the national accounts. Economic Trends, 136(1), 81-87.
Medina, L., & Schneider, F. (2019). Shedding Light on the Shadow Economy: A Global Database and the Interaction with the Official One. Econometrics: Data Collection & Data Estimation Methodology eJournal.
Mogensen, G. V., Kvist, H. K., Körmendi, E., & Pedersen, S. (1995). The shadow economy in Denmark 1994. Measurement.
Nguyen Thai Hoa (2019). How large is Vietnam's informal economy?. Economic Affairs, 39(1), 81-100, https://doi.org/10.1111/ecaf.12328
Nguyễn Bích Lâm (2019), ‘Tổng quan về Khu vực kinh tế chưa được quan sát: Kinh nghiệm quốc tế và thực trạng của Việt Nam’, Tạp chí Kinh doanh và Công nghệ, 2, 24-30.
Nguyễn Công Nghiệp (2019), ‘Quy mô khu vực kinh tế phi chính thức ở Việt Nam’, Tạp chí Tài chính, Kỳ 1(710), 6-9, truy cập lần cuối vào vào ngày 30 tháng 10 năm 2023, từ http://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-trao-doi/quy-mo-khu-vuc-kinh-te-phi-chinh-thuc-o-viet-nam-312059.html
Nguyễn Thái Hòa & Lê Việt An (2017), ‘Nền kinh tế phi chính thức và thất thoát thu thuế ở Việt Nam’, Tạp chí Kinh tế và Phát triển, 245, 2-12.
Nguyễn Văn Đoàn (2019), ‘Thực trạng kinh tế phi chính thức ở Việt Nam và những khuyến nghị chính sách’, Tạp chí Kinh doanh và Công nghệ, Số 02/2019, 31-38.
Nguyễn Văn Phụng (2019), ‘Thuế đối với hoạt động kinh tế phi chính thức’, Tạp chí Tài chính, Kỳ 1(710), 16-19, truy cập lần cuối vào ngày 30 tháng 10 năm 2023, từ http://tapchitaichinh.vn/su-kien-noi-bat/thue-doi-voi-hoat-dong-kinh-te-phi-chinh-thuc-312062.html
O’Higgins, M. (1989), Assessing the underground economy in the United Kingdom, Cambridge University Press, New York.
OECD (2002), Measuring the Non-Observed Economy: A Handbook.
O'neil, W. J. (1995), How To Make Money In Stocks: A Winning System in Good Times or Bad (2 ed., paper. 142), McGraw Hill.
Petersen, H. G. (1982), ‘Size of the public sector, economic growth and the informal economy: Development trends in the Federal Republic of Germany’, Review of Income and Wealth, 28(2), 191-215.
Phạm Minh Thái (2019), ‘Hộ kinh doanh và khu vực kinh tế phi chính thức đối với tăng trưởng bao trùm ở Việt Nam’, truy cập lần cuối vào vào ngày 30 tháng 10 năm 2023, từ https://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-kinh-doanh/ho-kinh-doanh-va-khu-vuc-kinh-te-phi-chinh-thuc-doi-voi-tang-truong-bao-trum-o-viet-nam-302041.html
Phạm Thị Bích Duyên & Nguyễn Thái Hòa (2020), ‘Kinh tế phi chính thức: quy mô và những hàm ý về tiềm năng thuế’, Nghiên cứu Kinh tế, 1(500), 51-63.
Phạm Văn Dũng, Phan Huy Đường, Lê Danh Tốn, Vũ Thị Dậu, Nguyễn Hữu Sở, Mai Thị Thanh Xuân, & Trần Quang Tuyến (2004), Khu vực kinh tế phi chính thức: Thực trạng và Những vấn đề đặt ra với công tác quản lý, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.
Schneider, F., & Enste, D. H. (2000), ‘Shadow Economies: Size, Causes, and Consequences’, Journal of Economic Literature, 38(1), 77-114, retrieved on October 30th 2023, from http://www.jstor.org/stable/2565360
Schneider, F., Buehn, A., & Montenegro, C. E. (2010), ‘Shadow economies all over the world: New estimates for 162 countries from 1999 to 2007’, World Bank policy research working paper (5356), retrieved on October 30th 2023, from https://documents1.worldbank.org/curated/en/311991468037132740/pdf/WPS5356.pdf.
Tanzi, V. (1980), ‘The underground economy in the United States: estimates and implications’, PSL Quarterly Review, 33(135), retrieved on October 30th 2023, from https://ojs.uniroma1.it/index.php/PSLQuarterlyReview/article/view/12996
Tanzi, V. (1983), ‘The Underground Economy in the United States: Annual Estimates, 1930–80’, IMF Staff Papers, 1983(002), A002. doi:10.5089/9781451946895.024.A002.
Tedds, L. M., & Giles, D. E. (2002), ‘Taxes and the Canadian underground economy’, Taxes and the Canadian underground economy, Toronto: Canadian Tax Foundation.
Trần Thị Bích Nhân, & Đỗ Thị Minh Hương (2019), Kinh tế phi chính thức ở Việt Nam: thực trạng và giải pháp, truy cập lần cuối vào ngày 30 tháng 10 năm 2023, từ https://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-kinh-doanh/kinh-te-phi-chinh-thuc-o-viet-nam-thuc-trang-va-giai-phap-305487.html
Trịnh Hữu Chung (2018), ‘Đo lường quy mô kinh tế ngầm ở các quốc gia Đông Nam Á’, Tạp chí Tài chính, Kỳ 1 (690), 51-54.
Trương Quang Thông (2009), ‘Các quan hệ tài chính - tín dụng của khu vực kinh tế phi chính thức: Một nghiên cứu thực nghiệm tại Thành phố Hồ Chí Minh’, Tạp chí Ngân hàng, 9, 42-48.
Võ Hồng Đức & Lý Hưng Thịnh. (2015), ‘Kinh tế ngầm các quốc gia Đông Nam Á: Quy mô, khuynh hướng và chính sách kinh tế vĩ mô’, Tạp chí Kinh tế và Phát triển, 212, 35-46.
World Bank (2011), Cải cách thuế ở Việt Nam: Hướng tới một hệ thống hiệu quả và công bằng hơn, Retrieved from Ban Quản lý Kinh tế và Xóa đói Giảm nghèo Khu vực Châu Á và Thái Bình Dương, truy cập lần cuối vào ngày 30 tháng 10 năm 2023, từ https://documents1.worldbank.org/curated/ru/775221468329366573/pdf/663170WP0TaxPo00Box365757B00PUBLIC0.pdf.
