Tác động của chi tiêu và đặc điểm hộ gia đình đến thực phẩm tiêu thụ tại Việt Nam năm 2022
Từ khóa:
Chi tiêu, đa dạng nhóm thực phẩm, giá thực phẩm, khảo sát mức sống dân cư, calo bình quân đầu người, Việt NamTóm tắt
Nghiên cứu phân tích mối quan hệ giữa chi tiêu và đặc điểm hộ gia đình đến lượng tiêu thụ thực phẩm tại Việt Nam trong năm 2022. Chúng tôi sử dụng dữ liệu về chi tiêu, đặc điểm chủ hộ và nơi sống từ điều tra Khảo sát mức sống dân cư của Tổng cục Thống kê Việt Nam. Thông qua mô hình logarit bình phương, chi tiêu bình quân đầu người có tác động phi tuyến đến lượng calo tiêu thụ bình quân, cụ thể là tác động có dạng đường cong parabol với mức ngưỡng chi bình quân là 6 triệu đồng/người/tháng. Hệ số co giãn của calo bình quân đầu người đối với chi tiêu bình quân đầu người dao động trong khoảng 0,3 đến 0,4. Hơn nữa, các hộ gia đình thuộc nhóm chi tiêu cao có xu hướng chi tiêu cho các thực phẩm nhóm sữa và giàu đạm nhiều hơn và giá cao hơn so với nhóm chi tiêu thấp hơn. Kết quả nghiên cứu cho thấy vai trò quan trọng của chi tiêu, trình độ giáo dục và yếu tố vùng miền đến tiêu thụ thực phẩm tại hộ gia đình, góp phần đảm bảo các chính sách an sinh và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân Việt Nam.
Tài liệu tham khảo
Abdulai, A. & Aubert, D. (2004), ‘Nonparametric and parametric analysis of calorie consumption in Tanzania’, Food Policy, 29(2), 113-129.
Bairagi, S., Mohanty, S., Baruah, S. & Thi, H.T. (2020), ‘Changing food consumption patterns in rural and urban Vietnam: Implications for a future food supply system’, Australian Journal of Agricultural and Resource Economics, 1-26. https://doi.org/10.1111/1467-8489.12363.
Bentham, J., Di Cesare, M., Bilano, V., Bixby, H., Zhou, B., Stevens, G.A., Riley, L.M., Taddei, C., Hajifathalian, K., Lu, Y., Savin, S., Cowan, M.J., Paciorek, C.J., Chirita-Emandi, A., Hayes, A.J., Katz, J., Kelishadi, R., Kengne, A.P., Khang, Y.H. & Cisneros, J.Z. (2017), ‘Worldwide trends in body-mass index, underweight, overweight, and obesity from 1975 to 2016: A pooled analysis of 2416 population-based measurement studies in 128·9 million children, adolescents, and adults’, The Lancet, 390(10113), 2627-2642. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(17)32129-3.
Bộ y tế (2021), Bộ Y tế công bố kết quả Tổng điểu tra Dinh dưỡng năm 2019-2020, truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2024, từ <https://moh.gov.vn/tin-noi-bat/-/asset_publisher/3Yst7YhbkA5j/content/bo-y-te-cong-bo-ket-qua-tong-ieu-tra-dinh-duong-nam-2019-2020>.
Deaton, A. (1997), The analysis of household surveys, The World Bank. https://doi.org/10.1596/0-8018-5254-4.
Den Boogaart, K.G. & Tolosana-Delgado, R. (2013), Analyzing compositional data with R, Vol. 122, Springer.
Đảng Cộng Sản Việt Nam (2021), Văn Kiện Đại Hội Đại Biểu Toàn Quốc Lần Thứ Xiii - Tập 2, Nhà xuất bản Chính trị Quốc Gia sự thật.
FAO (2018), Sustainable food systems: Concept and framework, retrieved on February 27th 2024, from <http://www.fao.org/3/ca2079en/CA2079EN.pdf>.
FAO (2020), The state of food security and nutrition in the World 2020: Transforming food systems for affordable healthy diets, from <https://doi.org/https://doi.org/10.4060/ca9692en>.
General, U.A. (2015), Sustainable development goals: SDGs Transform Our World 2030, UN.
Heller, M.C., Walchale, A., Heard, B.R., Hoey, L., Khoury, C.K., De Haan, S., Burra, D.D., Duong, T. T., Osiemo, J., Trinh, T.H. & Jones, A.D. (2019), ‘Environmental analyses to inform transitions to sustainable diets in developing countries: case studies for Vietnam and Kenya’, International Journal of Life Cycle Assessment, https://doi.org/10.1007/s11367-019-01656-0.
Hoang, L.V. (2009), ‘Estimantion of Food Demand from Household Survey Data in Vietnam’, Depocen Working Paper Series No12/26, Depocen.
Le, T.H., Disegna, M. & Lloyd, T. (2023), ‘National food consumption patterns: converging trends and the implications for health’, EuroChoices, 22(1), 66-73.
Lê Thanh Hà, Đỗ Quang Giám & Phạm Thị Mỹ Dung (2023), ‘Dự báo nhu cầu tiêu dùng thịt lợn an toàn sinh học khu vực thành thị Đồng bằng Bắc Bộ’, Tạp Chí Kinh Tế và Phát Triển, 309(2), 123-132.
McGuinness, S., Kelly, E., Pham, T.T.P., Ha, T.T.T. & Whelan, A. (2018), ‘Returns to education in Vietnam: A changing landscape’, World Development, 19(2), 63-88. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2020.105205.
Mishra, V. & Ray, R. (2009), ‘Dietary diversity, food security and undernourishment: The vietnamese evidence’, Asian Economic Journal, 23(2), 225-247. https://doi.org/10.1111/j.1467-8381.2009.02010.x.
National Institute of Nutrition (2010), Vietnam general nutrition survey 2009–2010, retrieved on February 27th 2024, from <https://viendinhduong.vn/FileUpload/Documents/Summary_report_gns_2009-2010_chuan.PDF>.
Nguyen, T.D. (2022), Food and beverage: War to drag down post-Covid recovery in 2022, retrieved on February 27th 2024, from <https://masvn.com/api/attachment/file/1648451100435-Sectorreport-FnB20220328.pdf>.
Nguyen, T.T. & Hoang, M.V. (2018), ‘Non-communicable diseases, food and nutrition in Vietnam from 1975 to 2015: The burden and national response’, Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition, 27(1), 19-28. https://doi.org/10.6133/apjcn.032017.13.
Nguyễn Thị Dương Nga, Dương Nam Hà, Phạm Văn Hùng, Hoàng Văn Nghĩa & Phạm Thị Tô Diệu (2021), ‘Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định sản xuất rau an toàn của hộ nông dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình’, Tạp Chí Kinh Tế & Phát Triển, 291(2), 148-157.
Ogundari, K. & Abdulai, A. (2013), ‘Examining the heterogeneity in calorie--income elasticities: A meta-analysis’, Food Policy, 40, 119-128.
Phạm Hồng Chương (2020), ‘Tác động của đại dịch Covid-19 đến nền kinh tế Việt Nam’, Tạp Chí Kinh Tế & Phát Triển, 274, 2-13.
Rathu Manannalage, K.M.L., Ratnasiri, S. & Chai, A. (2023), ‘A novel approach to measure poverty based on calorie deprivation-Evidence from household-level data’, The Journal of Economic Inequality, 21(4), 1-31.
Stock, J.H. & Watson, M.W. (2020), Introduction to econometrics, Pearson.
Thủ tướng Chính phủ (2021), Nghị quyết số 34/NQ-CP của Chính phủ: Về bảo đảm an ninh lương thực quốc gia đến năm 2030, ban hành ngày 25 tháng 03 năm 2021.
Thủ tướng Chính phủ (2022), Quyết định số 02/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Chiến lược Quốc gia về dinh dưỡng giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 (Patent No. 02/QĐ-TTg), ban hành ngày 05 tháng 01 năm 2022.
Tổng cục Thống kê (2023), Thông cáo báo chí Kết quả khảo sát mức sống dân cư năm 2022, truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2024, từ <https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke/2023/05/thong-cao-bao-chi-ket-qua-khao-sat-muc-song-dan-cu-2022>.
Trinh, T.H., Simioni, M. & Thomas-Agnan, C. (2018), ‘Assessing the nonlinearity of the calorie-income relationship: An estimation strategy – With new insights on nutritional transition in Vietnam’, World Development, 110, 192-204.
Trịnh Thị Hường, Đào Thê Anh & Lê Văn Tuấn (2018), ‘So sánh xu hướng tiêu dùng một số thực phẩm và năng lượng tiêu thụ cung cấp từ một số nhóm thực phẩm thiết yếu tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2004- 2016’, Tạp Chí Khoa Học Công Nghệ Nông Nghiệp Việt Nam, 12(97), 49-57.
Van, D.T.T., Herforth, A., Trinh, H.T., Dao, B.T.T., Do, H.T.P., Talsma, E.F. & Feskens, E.J.M. (2023), ‘Cost and Affordability of Healthy Diets in Vietnam’, Public Health Nutrition, 27(1), e3, doi: 10.1017/S1368980023002665.
Viện dinh dưỡng quốc gia (2017), Bảng thành phần thực phẩm Việt Nam năm 2017, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.
Vu, K., Vuong, N.D.T., Vu, T.T.A. & Nguyen, A.N. (2022), ‘Income shock and food insecurity prediction Vietnam under the pandemic’, World Development, 153, 105838.
Wickham, H. & Wickham, M.H. (2017), Package tidyverse. Easily Install and Load the ‘Tidyverse’, retrieved on February 27th 2024, from <https://tidyverse.tidyverse.org>.
Zhou, D. & Yu, X. (2015), ‘Calorie elasticities with income dynamics: evidence from the literature’, Applied Economic Perspectives and Policy, 37(4), 575-601.
